Biblioteka Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie powstała w maju 1604 r. Głównym źródłem wzbogacania zasobów były poszczególne darowizny prymasów, biskupów i kanoników. Niestety podczas potopu szwedzkiego w 1655 r. doszło do niemal całkowitego zniszczenia majątku seminaryjnego. Gdy w 1718 r. powierzono seminarium opiece Misjonarzy Wincentego à Paulo, rozpoczął się nowy okres świetności. Z tego czasu pochodzi zapis mówiący o najstarszym odnotowanym bibliotekarzu, ks. Andrzeju Prusieckim CM, który nabył dla seminarium książki z katedralnych zbiorów.

W czasach rozbiorów do biblioteki trafiła część książek, które przekazano z klasztorów dotkniętych pruską kasatą. Z czasem zaborcom udało się zamknąć również gnieźnieńskie seminarium, jednak po 11 latach instytucja została reaktywowana. Za czasów ks. Michała Kozala zmieniono system znakowania ksiąg, wymieniono półki, uaktualniono katalog i wprowadzono osiem działów tematycznych, dokonano wymiany bibliotecznej, przeprowadzono prace dotyczące oczyszczenia książek, a biblioteka została rozlokowana w siedmiu pomieszczeniach.

Hitlerowcy w czasie II wojny światowej zajęli gmach seminarium, niszcząc jego wyposażenie i urządzając w nim szkołę policyjną. Księgozbiór trafił do kościoła św. Michała w Poznaniu. Po zakończeniu wojny w podziemiach zrujnowanego kościoła odnaleziono książki, które w większości były w złym stanie, a część już wcześniej rozkradziono. Te które ocalały przetransportowano do Gniezna. W seminarium zaczęto odbudowywać powojenne pomieszczenia i już od września 1946 r. umożliwiono korzystanie ze zbiorów biblioteki.

W 1960 r. według zarządzenia kard. Wyszyńskiego nastąpiła wymiana, między Biblioteką Katedralną, która miała być zbiorem dzieł archiwalnych, a seminaryjną, która miała posiadać dzieła nowsze. W 1962 r. dyrektorem biblioteki został ks. Stefan Fiutak, a rok później ks. Ludwik Gładyszewski, którzy kontynuowali porządkowanie zbiorów. W latach 1967-1983 stanowisko dyrektora obejmował ks. Kazimierz Śmigiel. Przebudował on główne pomieszczenie biblioteki na dwukondygnacyjny magazyn i umieścił w nim książki z wcześniejszych siedmiu pomieszczeń.

Nowy regulamin biblioteki ukazał się już za nowego dyrektora, ks. Tadeusza Hanelta, który stworzył katalog działowy i umożliwił wypożyczanie dzieł pomiędzy bibliotekami. Gdy w 1990 r. ukończono budowę nowego gmachu seminarium, do którego przeniesiono czytelnię. W 1994 r. stanowisko dyrektora objął ks. Maciej Lisiecki, który nawiązał współpracę z Federacją Bibliotek Kościelnych FIDES, w której pełnił trzyletnią kadencję przewodniczącego komisji owej Federacji. Od 2001 r. dyrektorem biblioteki został ks. Paweł Podeszwa, za którego stworzono bazę danych czytelników i rozpoczęto wypożyczanie książek z użyciem kodów kreskowych. Do księgozbioru dołączono część książek m. in. po kard. Wyszyńskim i kard. Glempie.

W 2018 r. abp W. Polak mianował ks. Tomasza Krzysztofiaka nowym dyrektorem biblioteki. Pomieszczenia biurowe otrzymały nowe wyposażenie komputerowe i techniczne W październiku 2019 r. wprowadzono nowe oprogramowanie komputerowe. Przeprowadzono reorganizację magazynów, a wszystkie książki otrzymały nowe oznakowanie. Obecnie księgozbiór składa się z ok. 75 000 książek umieszczonych w magazynie głównym, magazynie dolnym, czytelni, a także 1 600 prac dyplomowych. Biblioteka posiada blisko 11 000 egzemplarzy czasopism, tj. 800 tytułów, z czego 70 jest nadal prenumerowanych. Zapraszamy do korzystania z biblioteki wszystkie osoby zainteresowane.

Więcej informacji w publikacji: P. Mroczkowski, Biblioteka Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie, Gniezno 2022.